jekyllandhyde

Bir Bedende İki Zıt Kişi: Dr. Jekyll ve Bay Hyde

SPOILER UYARISI!

Dr. Jekyll ve Bay Hyde (Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde) Robert Louis Stevenson‘ın bir rüyasından esinlenerek kaleme aldığı ünlü romanıdır. İlk kez 1886’da basılan roman, Stevenson’a dünya çapında ün kazandırmıştır. Eserinin tiyatro uyarlamasının, sinema ve komplo teorilerini bolca besleyen Karındeşen Jack cinayetleriyle aynı zamana denk gelmesi, saf kötülükten meydana gelmiş Bay Hyde ile hayat kadınlarını acımasızca katleden Karındeşen lakaplı soğukkanlı katilin birbirine benzetilmesine yol açmıştır. Elbette bu durum, romanın daha popüler bir hale gelmesini sağlamıştır.

Roman, Dr. Henry Jekyll’ın hayatını riske atarak yaptığı deneyleri ve bu deneyler sonucunda başına açtığı dertleri konu edinir. Jekyll her insanın içinde bir iyi ve bir de kötü tarafın bulunduğunu, dolayısıyla insanın bu iki tarafın birleşiminden oluştuğunu düşünmektedir. Yani insan aslında bir değil iki kişidir.

Kahramanımız çok geçmeden, işte bu iki kişiyi birbirinden ayırmanın hayalini kurmaya başlayacaktır. İki zıt kişinin bir hayat boyu tek bedende çekişip durması insanlığın lanetidir. Bunlar tek bir bedende değil de farklı iki beden içinde barınsa, kötü olan taraf kendi yoluna gidebilecektir. Böylece diğer taraf, kendisine yakışan iyilikleri yapacak, namuslu ve başarılı bir hayat sürme şansı yakalayacaktır. Artık kötü tarafın yaptıklarının pişmanlığını ve utancını duymak zorunda kalmayacaktır. Peki bu ayrışma nasıl mümkün kılınabilir?

dr-j

Dr. Jekyll deney masasının başına geçer ve çalışmaya başlar. İnsanın, üzerine geçirdiği etten kumaşın ardındaki iki zıt kardeşi ayırmanın peşindedir. Ve sonunda bunu sağlayacak karışımı elde etmeyi başarır. Başarısı ile sarhoş olan doktor, lanetli bir gecenin en karanlık saatinde, bu karşımı kendi üzerinde denemekten geri duramaz.

Kendine gelmesi, korkunç acıların ardından olur. Daha aldığı ilk nefeste bir değişim geçirdiğini hisseder. Artık başka biridir. Bu kişi genç, haliyle enerjik, ufak tefek, pervasız ve zalim bir adamdır. Jeykll, ona Edward Hyde adını verir. Roman bu noktadan sonra, Dr. Henry Jekyll’ın, kendiyle yaptığı mücadele ile geçer. Doktor, zihninin karanlık dehlizlerine iteklediği tüm rezillikleri büyük bir zevkle hayata geçiren adama, Hyde’a dönüşmesini sağlayacak karışımdan uzak durmaya çabalar. Ancak bu, sonu baştan belli olan bir mücadeledir elbette.

Karışımın keşfinin ve içinde yer alan malzemelerin bilimsel bir temele oturtulmaması, en azından bunun denenmemesi, aksine karışımdan sihirli bir iksir gibi bahsedilmesi, okuyucunun romanı bilimkurgudan çok fantastiğe yakın bulmasına neden olabilir. Roman, insanlık tarihinin başlangıcından bu yana anlatılagelen ve kötülükle iyiliğin savaşını konu edinen mitsel hikâyeler gibi de görülebilir. Roman, hayatının her anında iyilik ve kötülük arasında gidip gelen sıradan insanın hikayesidir. Elbette bu sıradan hikayenin, dikkat çekici bir metne dönüşüp bunca yıl güncelliğini koruması, yazar Stevenson’ın parıltılı anlatım yeteneği sayesindedir.

turkce-baskilar

Böylesi bir metnin, sinema sektöründe ilgi uyandırması ve defalarca kez beyaz perdeye uyarlanması şaşırtıcı olmasa gerek. Roman, sinema sanatının henüz emeklediği dönemde bile sinemacıların dikkatini çekmeyi başarır ve ilk kez 1912 yılında Lucius Henderson’ın yönetmenliğinde filme aktarılır. On iki dakikalık bu sessiz filmde, Dr. Jekyll ile Bay Hyde’ı aktörlüğün yanında yönetmenlik ve yapımcılık da yapan James Cruze canlandır. 1931 (yön: Rouben Mamoulian), 1941 (yön: Victor Fleming) ve 1973 (yön: David Winters) tarihli filmler, en meşhur uyarlamalar arasında sayılabilir.

Sinemadan tiyatro sahnelerine, bilgisayar oyunlarından çizgi filmlere konu olan, farklı okumalara açık bu klasikleşmiş eser, ülkemizde ilk defa 1942 yılında, Hamdi Varoğlu‘nun çeviriyle ve İki Yüzlü Adam adıyla Ahmet Halit Kitabevi tarafından okuyucu ile buluşturulur. Roman daha sonra Can, İletişim, İş Bankası Kültür, İthaki gibi yayıncılık sektörünün önde gelen markalarının yanında, daha birçok yayınevi tarafından da farklı isimlerle tekrar ve tekrar dilimize kazandırılacaktır.

Hazırlayan: Kadri Kerem Karanfil

Yazar: Kadri Kerem Karanfil

Bu hesap, artık hayatta olmayan bir yazara aittir. (1980-2021)Bilimkurgu Kulübü emektarı. Yalnız bilimkurguyla değil, korku ve çocuk edebiyatıyla da ilgili. Stephen King'in sadık okuyucusu. Ray Bradbury'nin büyük hayranı. 80'lere ait korku filmlerinin tutkunu.

İlginizi Çekebilir

Yapay Zekâyı Stanislaw Lem ile Yeniden Düşünmek

Polonyalı bilimkurgu dehası Stanislaw Lem’i çoğunlukla felsefi bilimkurgu romanlarıyla tanırız. Oysa kendisinin tıp, gelecek bilim, …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et