Akıl Hastaları Tarafından Oluşturulan Toplum Düzeni: Alfa Ayının Kabileleri

“Evren, kendini sonsuz farklı biçimlerde var eder. Bu varoluş biçimine bile öyle hemencecik burun kıvırmamak gerekir.” – Philip K. Dick.

Asıl adı Philip Kindred Dick olan ve bilimkurgu dünyasında PKD olarak bilinen yazar 1928’de ABD’de doğmuştur. 40’a yakın bilimkurgu romanı ve 100’den fazla bilimkurgu öyküsüyle günümüzde türün en bilinen yazarları arasında görülen PKD, Türkiye’de de en fazla romanı ve öyküsü yayımlanan bilimkurgu yazarlarının başında gelmektedir. 21 farklı romanı ve 2 öykü derlemesinin yanı sıra, bir biyografi kitabı ve kurgu dışı kitapları da farklı yayınevlerince basılmıştır.

Bir süre plak dükkanı işleten, bir dönem ise radyoda klasik müzik programları yapan Philip Dick’in başlıca uğraşı yazarlık olmuştur. Çok kısa süre içinde yazdığı onlarca roman ve öykü ile geçimini sağlayan yazarın en bilinen eseri ise şüphesiz 1982 yılında Riddley Scott tarafından Blade Runner ismiyle sinemaya uyarlanan ve bilimkurgu sinemasında yeni bir dönemin kapılarını açan Androidler Elektrikli Koyun Düşler mi?‘dir. Kült mertebesine ulaşan filmin Blade Runner 2049 ismiyle kısa bir süre önce vizyona giren bir de devam filmi bulunmaktadır.

Türkiye’deki Philip K. Dick Baskılarına Dair

1950’lerden, 1982’deki ölümüne dek bilimkurgu alanında başarılı eserler vermeye devam eden PKD’nin önemli ve sevilen eserlerinden biri ise Alfa Ayının Kabileleri ismiyle Türkçe’ye çevrilen kitabıdır. Orijinal adı Clans of the Alphane Moon olan kitap 1964 yılında kaleme alınmış, 2002’de ise ilk kez Metis Yayınevi tarafından basılmıştır. Kitabın çıkışı 1964 olmasına rağmen Philip Dick 1954’de yayımlanmış olan Shell Game isimli öyküsünü temel almış ve romanını bunun üzerine inşa etmiştir. Metis Bilimkurgu Dizisi‘nin 33. ve son kitabı olarak çıkan roman, geçtiğimiz yıl Alfa Yayınları etiketiyle yeniden raflara sürülmüştü. Tıpkı Metis baskısında olduğu gibi kitabın çevirmeni Tuna Erdem. Eski çevirinin gözden geçirilmiş versiyonu ile raflardaki yerini alan kitap, aradan geçen 14 yılı aşkın bir süredir 2. baskı yapmadığı için günümüzde bulunması bir hayli zor olan kitaplar kategorisinde yer allıyordu.

Yine Metis tarafından yayımlanıp sonrasında başı boş bırakılan Gökteki Göz ve Vulcan’ın Çekici gibi romanlarını da yeniden yayımlayan Alfa Yayınları, daha önce Türkiye’de hiç yayımlanmamış olan PKD kitaplarından bazılarını da basarak bilimkurgu okurlarını sevindirmişti. Alfa Yayınları’nın yanı sıra 6:45 Yayınları da güncel Philip K. Dick baskılarına devam eden yayınevleri arasında yer alıyor.

“Geliştirdiğim teoriye göre,” dedi Mary, “varolan birkaç ruh hastalığı alt kategorisi, bu dünyada antik Hindistan’dakine benzer sınıflar olarak işlev görüyor olmalı. Hebefenikler, dokunulmazlara denk olmalı. Manikler savaşçı sınıf olsa gerek, korkusuzlar, en yüksek sınıflardan biri… Paranoyaklar, daha doğru bir tabirle paranoid şizofrenikler, devlet adamları sınıfını oluşturuyor olmalıdır. Siyasi ideolojiyi ve sosyal planlamayı onlar üstlenmiştir. Genel dünya görüşünün bekçisi paranoyaklar. Basit şizofrenlere gelince… Onlar da şair sınıfına denk düşüyordur, bir kısmı dini kahin işlevi görse de… Polimorfik şizofreni hastaları ise toplumun yaratıcı üyeleri olarak, yeni fikirlerin üretilmesini sağlıyor olmalıdır. Aşırı önemsedikleri fikirlere sahip olan birileri de vardır; obsesif-kompulsif nevrozun gelişmiş biçimlerini taşıyan psikotikler… Bu insanlar da toplumun memurları ve bürokratları olarak, hiç yeni fikir üretmeden tören niteliğindeki işlevleri yerine getiriyorlardır. Bunların muhafazakarlığı polimorf şizofrenlerin radikalizmini dengeleyerek topluma bir istikrar kazandırıyordur.“

Deliler ile Akıllıların Dünyasına Hoş Geldiniz

Alfa sistemindeki bir “ay” olan Alfa III M2, yıllarca akıl hastalarına ev sahipliği yapmıştır. Arz ile Alfa arasında yaşanan bir savaş sonucunda ise ayın kontrolü bu akıl hastalarına geçmiştir. 25 yıl boyunca bir arada yaşayarak bir medeniyet oluşturan akıl hastaları çeşitli kabilelere ayrılmışlardır ve her kabilenin kendilerine has özellikleri bulunmaktadır. Şiz (Şizofrenler), Para (Pananoyaklar) ve Poli (Polimorfik Şizofrenler) gibi birçok akıl hastalığına sahip kişilerin yaşadığı bu yeri yeniden ele geçirip içindekileri hastanelere kapatmak isteyen insanların bu uğurda verdikleri mücadele romanın ana izleğini oluşturuyor. Kitap kısaca akıl hastaları ve normal insanlar arasındaki ince çizgide seyrediyor. Arzda (Dünya) yaşayanlar tarafından uzay araçlarıyla bir sefer düzenlenmesi ve uyduda yaşayan herkesin yeniden akıl hastanelerine kapatılması fikri giderek ağırlık kazanacak ve uygulamaya konulduğunda ise ortaya çıkan sonuç herkesi şaşırtacaktır. Dünyadakine benzer bir devlet sistemi oluşturmuş olan akıl hastalarının siyaset, ticaret, yönetim ve sanat gibi konularda oldukça mantıklı bir şekilde hareket ettikleri görülecektir.

Kendilerini normal addeden insanlar tarafından “deli” olarak etiketlenen bu akıl hastalarının belli bir süre bir arada kaldıklarında normal bir sosyal yapı oluşturup oluşturamayacağı fikrinden yola çıkıyor PKD. Romanında aynı zamanda normal ve deli kavramlarının da neye göre belirlendiğini sorgulamaya girişen yazar delilerin akıl hastanelerine kapatılmayarak özgür bir yaşam sürmelerinin ileride ne gibi sonuçlar doğuracağına da değiniyor. Chuck ve Mary Ritterstorf çifti ise kitabın dünya kısmında karşımıza çıkan karakterleri. Chuck, CIA’de görevlidir ve insana benzeyen simulakrumlar üzerinde çalışmaktadır. Simulakrumları programlayan Chuck, onların birer propaganda aracı olarak kullanılmalarına olanak sağlamaktadır. Eşi Mary ise evlilik danışmanı mesleğini yürütmektedir. Eşi tarafından terk edilen Chuck, beklenmedik olayların arka arkaya gelmesiyle birlikte kısa bir süre sonra işinden de olacaktır.

Eşi tarafından yüksek bir nafaka ödemek zorunda bırakılan Chuck’ın acilen paraya ihtiyacı vardır. Bunalıma giren Chuck’ın imdadına kendisiyle aynı apartmanda yaşayan Ganymede gezegeninden gelmiş olan telepatik güçlere sahip yapışkan bir sıvıdan oluşan ilginç bir canlı yetişecektir. Lord Koşan İstiridye adlı bu canlı ile Chuck kısa sürede oldukça iyi anlaşmaya başlayacaktır. İçinde bulunduğu bu krizden bir an önce çıkmayı amaçlayan Chuck Ritterstorf dünyanın en ünlü komedyeni Bunny Hentman ile komedi dozu yüksek bir senaryo yazma işine girişecektir.

Son Söz

Etrafı komünist ülkelerle çevrilmiş olan ABD, içinde 7 farklı kabilenin bireylerine ev sahipliği yapan bir ay, birçok gezegenden ilginç canlıların bir arada yaşadığı bir dünya, geleceği görebilen kameralar, zamanı 5 dakika öncesine alabilen ve daha bir sürü ilginç güçleri elinde bulunduran karakterler, mistik güçlere sahip azizler ve başka ülkelerde propaganda aracı olarak kullanılmak üzere üretilen insan benzeri robotların yer aldığı sıra dışı bir roman Alfa Ayının Kabileleri.

Oldukça özgün bir fikirden yola çıkarak kurgusunu oluşturan Philip K. Dick mizah ile gerilimi aynı potada eritiyor ve okuması son derece keyifli bir roman ortaya çıkarıyor.

“Bir şizofrenik, ya da daha büyük bir olasılıkla birlikte çalışan birkaç şizofrenik, psikotik algılarını telepatik bir yetenekle işbirliğine sokmuş olabilirler miydi?”