2017’de Öne Çıkan Bilimkurgu Kitapları

2017, Türkiye’de bilimkurgu alanında pek çok umut verici gelişmenin yaşandığı, bereketli bir yıl oldu. Artık gönül rahatlığıyla söyleyebiliriz ki, yıllar önce bilimkurgu denildiğinde burun kıvıran, küçümseyen egemen anlayışa rağmen, azimle kürek çekmeye devam eden türün emektarlarının göle çaldığı maya tutmuştur. Öyle görünüyor ki, 2018 yılı ülkemizde bilimkurguya âşık, bu alanda beyin emeği harcayan kişilerin faaliyetleri ve ortaya koyduğu eserler sayesinde ibrenin daha da yukarı yükseldiği bir sene olacak.

Kitaplar I: Çeviri Eserler

Önce 2017’de yayınlanan bilimkurgu kitapları arasında öne çıkanları hatırlayalım:

İthaki Yayınevi, benimsediği misyon gereği türün seçkin eserlerini Türkçemize kazandırarak ülkemizde bilimkurguya değerli hizmetler sunmayı sürdürdü. İthaki Bilimkurgu Klasikleri Dizisinin 2017’de bünyesine kattığı ve bu dizi içinde yer almasa da kimisinin yeni baskısı uzun zamandır beklenen kitaplar arasında radarıma takılan üç tanesini şöyle sıralayabilirim:

Vakıf

Çeviri: Kemal Baran Özbek

Elbette ilk sıraya Isaac Asimov’un “Vakıf” adlı kitabını koyuyorum. Eski baskıları artık sadece sahaflarda bulunabilen, Hugo tüm zamanların en iyi serisi ödülü sahibi bu şaheserin 2017’nin sonlarında tekrar basılması tüm bilimkurguseverlerin başını uzaya erdirdi. Vakıf, “Tarih tahmin edilebilir mi?”, “Toplum nasıl yönetilmeli?” ya da “İmparatorluklar neden yükselir ve çöker?” gibi soruları sormaktan çekinmeyen destansı serinin ilk yapıtı.

Anlatış

Çeviri: Kemal Baran Özbek

anlatis ursula k le guin

Kişisel listemin ikinci sırasında Ursula K. Le Guin’in “Anlatış” adlı romanı var. Uzun yıllardır Türkçe’ye çevrilmesi beklenen bu kitap, Guin’in şimdiye dek kaleme aldığı son bilimkurgu romanı olmasıyla dikkati çekiyor. Din kavramını sorgulayan, oldukça politik bir bilimkurgu denilebilecek Anlatış’ta Guin bizi kadim hikâye anlatıcılarının dünyasına taşıyor. Kitabın tanıtım yazısında belirtildiği üzere, baskıcı bir rejimin altında değerlerin nasıl kaybolduğunu, tarihin nasıl silindiğini görmek, bu rejimin ulaşamadığı noktalardaki direnişi incelemek, efsanelerde bahsedilen hikâye anlatıcılarının dünyasını keşfetmek için bu romanı muhakkak okumalısınız.

Ay Zalim Bir Sevgilidir

Çeviri: Can Çakır

Listemin üçüncü sırasında Robert A. Heinlein’in “Ay Zalim Bir Sevgilidir” var. Ay’ı Dünya’dan kontrol eden Otorite’ye karşı, yalnızca mahkûm ve sürgünlerin gönderildiği ceza kolonisine dönüşmüş Ay’daki isyanın ve devrimin öyküsü olan bu eserin kendisi için de siyasi bilimkurguda bir devrim nitelemesi yapılıyor.

Vulcan’ın Çekici, Dr. Kan Bedeli, Uzay Piyangosu

Alfa Yayınları da bilimkurgunun nitelikli örneklerini sunmasıyla 2017’de dikkati çeken bir yayınevi oldu. Bilhassa Philip K. Dick’in daha önce basılmayan veya çok uzun zamandır yeni baskısı yapılmayan romanlarını yayınlayarak, bilimkurgunun bu dâhi yazarını Türkiyeli okurlarla buluşturdu. Daha önce yazarın Gökteki Göz, Alfa Ayının Kabileleri, Sizi İnşa Edebiliriz eserlerini basan Alfa Yayınevi, 2017 yılında ise Vulcan’ın Çekici, Dr. Kan Bedeli ve Uzay Piyangosu’nu yayınladı. (Yeri gelmişken, Alfa Yayınları’nın bilim kitapları serisinin de, bilimkurgu alanında kalem oynatmayı amaçlayan herkes tarafından takip edilmesi gerektiğini düşünüyorum.)

Otostopçunun Galaksi Rehberi

The Hitchhiker's Guide to the Galaxy

Alfa Yayınları 2017’de Türkiyeli bilimkurgu okurlarına bir sürpriz daha yaptı ve uzun zamandır baskısı ancak sahaflarda bulunabilen başka bir şaheseri yeni bir çeviriyle yayınladı. Douglas Adams’ın beşi bir yerdesi “Otostopçunun Galaksi Rehberi”ni kast ediyorum. Varoluşa dair en ciddi sorulara mizahi bir dille yanıt veren, Neil Gaiman’ın önsözüyle sunulan bu bilimkurgu serisini muhakkak kütüphanenizde bulundurmalısınız.

Ütopya Edebiyatı

Kadıköy’de yer alan ve her hafta düzenlediği etkinliklerle ülkemizdeki bilimkurgu atmosferini ayakta tutan nadide yerlerden biri olan Özgen Berkol Doğan Bilimkurgu Kütüphanesi, 2017’de Türkiye İş Bankası Yayınları işbirliği ile bilimkurguyu besleyen bir alt tür olan ütopyalar alanında nitelikli bir çeviri esere imza attı. Zeynep Demirsü tarafından Türkçe’ye kazandırılan eser, Thomas More’un türe adını veren yapıtı “Ütopya”nın yayımlanmasından bu yana (1516) sürekli büyüyen bir alan haline gelen ütopyacılığın gelişim sürecine dair geniş çaplı bir tarihsel araştırma sunuyor. Distopyacı kötümserliğin eşliğinde George Orwell’in 1984 ve Margaret Atwood’un Damızlık Kızın Öyküsü kitaplarıyla örneklenebilecek karanlık ve umutsuz eğilimlere kadar uzanan kitaptaki bölümlerde, ütopya kavramının bilimkurgu ve diğer edebi türlerle olan ilişkisi de değerlendirilmiş.

Robot Anatomisi

Despina Kakoudaki’nin yazdığı ve Türkçe’ye Deniz Aras tarafından çevrilen “Robot Anatomisi”, edebiyat, sinema ve kültürel çalışmalarda yapay insan konusunu inceleyen bir kitap. Kolektif Kitap Yayınevi tarafından yayınlanan eserde robotlar bir teknolojik gelişme konusu olmanın ötesinde edebiyat, sinema, hukuk, siyaset, reklam veya popüler kültür ürünleriyle durmaksızın çoğaltılan bir görüngü (fenomen) olarak ele alınıyor. Tanıtım bülteninde bu inceleme kitabının, hâkim tartışmalardan farklı olarak, yapay insan söyleminin Antik Yunan söylencelerinden kutsal metinlere, Sanayi Devrimi’nden günümüze dek izini sürerken, robotların hikâyesine insanlığın tarih boyunca farklı coğrafyalarda, farklı zamanlarda, farklı öznelere çekinmeden gösterdiği dışlayıcı tavrın en açık yansımalarından biri olarak yaklaştığı belirtilmiş.

Kitaplar II: Yerli Eserler

Çeviri bilimkurgu eserler elbette ki türün dünyada verilmiş klasik ve çağdaş örneklerini takip etmek ve eğilimleri izlemek açısından önem arz ediyor. Fakat bu alandaki yerli üretim, bilimkurgunun ülkemizdeki potansiyelini göstermesi bakımından daha gerçekçi bir ölçüt olacaktır. 2017 yılında, bu bakımdan yerli üretim alanında gelecek adına ümitlendirici gelişmeler yaşandı.

Yüksek Doz Gelecek

Türkiye’de ilk kez beş adet kısa romanın bir araya gelmesiyle oluşan “Yüksek Doz Gelecek”, 2017’de yerli bilimkurgu üretimi bakımından en dikkat çekici eser oldu. Altın Kitaplar Yayınevi tarafından yayımlanan eserde Orkun UçarSerdar YıldızFunda Özlem Şeran (TBD 2017 bilimkurgu öykü yarışması birincisi)Umut Altın ve Gökcan Şahin’in kaleme aldığı kısa romanlar yer alıyor. Her biri birbirinden kıymetli bu beş anlatıyı okuduğunuzda, gerçekten de kitabın başlığının ifade ettiği üzere beyninize yüksek dozda bir gelecek yüklemesi yapmış oluyorsunuz.

Kitabın tanıtım bülteninde okurlara şu çağrı yapılmış: Asteroid Kuşağı ötesine giden sıradan işçi, insan korkularıyla tanışan uzaylı, Dünya yörüngesinde görevli ajan, uzay boşluğundaki karavanında yaşayan gezgin veya Venüs’ün uçan kentlerinde partilere katılan mühendis olmaya hazır mısınız? Eğer hazırsanız, vakit kaybetmeden bu yerli bilimkurgu eserini muhakkak okumalısınız.

Bunun dışında 2017’de yayınlanan diğer yerli bilimkurgu eserleri arasında öne çıkanları hatırlayalım:

Kayıp Hasta

Mehmet Açar’ın yazdığı ve Doğan Kitap tarafından yayınlanan yerli bir distopya olan Kayıp Hasta, 2017’de okurlarla buluşan ve radarıma takılan yerli bilimkurgular arasında yer alıyor. 21. Yüzyılda “bilinmeyen” bir ülkede geçen roman, Ali Z.’nin kendini Devlet Araştırma Hastanesi’nde bulmasıyla başlıyor. Sistem adlı bir yapay zekâ tarafından yönetilen bu akıllı hastaneyi keşfetmeye çıkan kahraman, bu yolculuğunda kendi geçmişinin bilinmeyenlerini de keşfedecektir. Tanıtım bülteninde “toplum mühendisliği üzerine gizli deneyler, derin devletin günahları, beynin sırları, bilinçdışı, hafıza ve rüyalar üzerine, ironi duygusunun eksik olmadığı Kafkaesk bir roman” olarak nitelenen eser, 2017’nin dikkat çeken yerli bilimkurguları arasında.

M4Y4: Nesil

Ş. Yüksel Yılmaz’ın 2016’da kaleme aldığı M4Y4’te açık bıraktığı soruları yanıtladığı ve yarattığı evreni zenginleştirdiği bir roman olan M4Y4: Nesil, 2017’nin dikkat çeken diğer bir yerli bilimkurgu eseri. Uzaylı-insan ilişkilerini simbiyotik yaşam kavramı üzerinden ele alan yazarın Destek Yayınları tarafından yayınlanan bu romanı bilimkurgu ile aksiyonu oldukça başarılı şekilde harmanlıyor. Kitabın tanıtım bülteninde Hakan Urgancı “Bu kitabın yazarı bir insan mı, yoksa o da bir uzaylı mı?” diyerek romandaki kurgu atmosferinin gerçekçiliğine ve başarısına göndermede bulunmuş.

2017 yılında “bilimkurgu” etiketiyle yayınlanan diğer yerli eserleri sıralamak gerekirse karşımıza şöyle bir liste çıkıyor:

Umay (M. H. Kan), Gerçek 1.0: Geçmişe Dönüş (Şükrü Soydaş), Yüzyıl: Bay Binet (Ayşe Acar), GriTopya (Pia & Yeşim Demir), Somata Et Gezegeni (Levent Tuğrul), Hedef Dünya (Metin Güçlü), Bağlantı (Çağdaş Bozkurt), Astera Kâşifleri: Türlerin İttifakı (Levent Çaşka) ve Kader Yıldızı Pars (Mehmet Zaman Saçlıoğlu)…

Gerek çeviri, gerekse de yerli bilimkurgu eserlerinde liste bu kadar mı? Elbette burada radarımın çekim kuvveti nispetinde aklıma gelenlere yer verebildim. Unuttuklarım varsa kesinlikle kasıtlı bir ihmal değil, benim eksikliğimden ötürüdür. 2017’de basılan Türkçe bilimkurgu kitapları arasında muhakkak duyurulması gereken eserlerden eklemek istedikleriniz varsa, lütfen yazının yorum kısmında belirtin.

Herkese iyi okumalar. 2018, bol bilimli, bol kurgulu bir yıl olsun.

Yazar: İsmail Yiğit

1982 Ankara doğumlu. Türkiye Bilişim Derneği’nin 2016 yılında düzenlediği bilimkurgu öykü yarışmasında “İhlal” adlı öyküsü üçüncülüğe seçildi. Fabisad'ın düzenlediği 2017 GİO yarışmasında “Satır Arasındaki Hayalet” adlı öyküsüyle öykü dalında başarı ödülü kazandı. İlgilendiği ana konular: Teknolojinin toplumsal inşası, sosyoteknik tasavvurlar, siber savaşlar, otonom silahlar, transhümanizm, post-hümanizm, asteroid madenciliği, dünyalaştırma... Ursula K. Le Guin, Philip K. Dick, Michael Crichton ve Kim Stanley Robinson, kalemlerini örnek aldığı yazarlar arasında. Parolası: “Daha iyi bir dünya pekâlâ mümkün!”

İlginizi Çekebilir

asimov vakif katir

Seldon Planı’nı Rayından Çıkaran Mutant: Katır

“Samanyolu tarihindeki önemli kişiler arasında, hakkında Katır kadar az şey bilinen bir başkası daha yoktur. …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et