Upgrade

İnsan ile Yapay Zekanın Çatışması: Upgrade

Bedenin çalışma disiplini belirli ilkelere sahiptir. Kemikler, sinirler, kaslar, lifler, damarlar, doku ve derinin örttüğü organların uyumu organizmanın canlılığının devamını temin eder. Fakat kazalara bağlı ya da doğuştan gelen kusurlar bu iletişimi bozabilir. Bilim yıllardır bu aksaklığın çözümüne dair arayışlar içinde ve doğal olarak etkisini kurgusal yapıtlara da aksettirmekte.

Yazının konusu Upgrade filmi de bu fikrin klasik bir intikam hikayesi üzerine monte edilmesiyle ortaya çıkmış durumda. Grey Trace (Logan Marshall-Green), robot teknolojisinin gündelik hayatın içine iyiden iyiye yerleştiği belirsiz bir gelecekte, işlerini eski usûl yollarla halleden bir araba tamircisidir. Yapay Zekalı araçların yanı sıra analog devrin araçlarının da halihazırda kullanılmaya devam edildiği bu ortamda, teknolojiye mesafeli duruşunu korumaktadır. Eşi Asha (Melanie Vallejo) ise, kocasının aksine teknoloji ile uyumlu bir insan olmasının da ötesinde teknoloji öncüsü bir şirkette çalışmaktadır.

Upgrade

Filmin hikayesi, Grey’in tamir ettiği arabayı teslim etmek için bir müşterisinin evine gitmesiyle başlar. Müşteri ünlü bir diğer teknoloji şirketinin sahibi Eron Keen (Harrison Gilbertson)’dir. Çifte yeni geliştirdiği bir çipten bahseden Keen, geleceği ellerinde tuttuğunu söyler. Eşinin aksine gelenekçi yaşayan Grey ise onu hafif müstehzi yorumuyla geçiştirir. Çift arabanın teslimi dönüşünde Asha’nın yapay zeka ile idare edilen aracının arızası sonucu kaza yapar ve olay yerinde dört adet serserinin saldırısına uğrar. Asha ölür, Grey ise yaralı kurtulur fakat artık felçlidir. Olayın üzerinden bir süre geçer ve müşteri Eron Keen, bu sefer rolleri değişmiş olarak ziyarete gelir. Grey’e ürettiği deneysel bir çip olduğunu ve eğer bunu takmayı kabul ederse tekrar yürüyebileceğini söyler. Grey ise intikam ateşiyle kavrulduğu için teklifi kabul eder.

Finaline dek filmin büyük kısmı klişeleriyle göze batıyor. Ortalama her izleyicinin akışı yorumlamakta başarılı olacağı senaryonun alametifarikası ise finalinde yaptığı ters köşede yatıyor. Öncelikle klişeden kastı açıp, ters köşeyi yazının spoilerlı kısmında verelim. Yakın zamanlarda üçüncü filmi çıkacak John Wick’te de gördüğümüz üzere intikam temelli filmler belirli planlar üzerinden ilerler. John Wick köpeğini öldürenlerin hepsini tek tek haklamıştı örneğin. Yine benzer işleyiş Memento ve Wanted filmlerinde de karşımıza çıkmıştı. “Kill them all” bu filmlerin ortak sloganı olagelmiştir.

Upgrade

Upgrade, özellikle kompozisyon tekniği açısından oldukta tatmin edici. Zira aksiyon sahnelerinin öne çıktığı bu tarz filmlerde seyircinin kendini akışın içinde hissetmesi elzemdir. Kamera açılarının kullanımı öylesine iyi düşünülmüş ki, estetik zevki tatmin etmeye yetiyor. Ayrıca Logan Marshall-Green de oyunculuğuyla ön plana çıkıyor. Bilhassa çipin içindeki yapay zeka Stem ile olan diyaloglarının sahiciliği kayda değer.

Bu noktada Stem’e değinmek gerekiyor. Vücudun merkezi sinir sistemini yöneten bir çip Stem ve temelde transhümanizm hareketinin öngördüğü teknolojik gelişmelerle koşutluk gösteriyor. Filmi izleyince bunu daha net görmek mümkün. İntikam isteyen Grey’in hareket imkanını ortaya çıkaran Stem, kahramanımıza atıldığı dedektiflik macerasında da katkıda bulunuyor. Bunun yanı sıra Stem’in bedeni kontrol ettiği aksiyon sekanslarında hem koreografiler hem de oyunculuklar göz dolduruyor. Stem’in Grey’e ağır aksak şekilde baskın çıkması da tekillik konusuna dair güçlü emareler veriyor.

Upgrade

Geldik spoiler‘lı kısma. Klasik bir intikam hikayesi olarak neticelenmesini bekleyen seyirci, filmin finalinde adeta ters köşe oluyor. Grey yaptığı dedektiflik sonucu Eron Keen’e değin ulaşır ve öldürmek için tabancasını ona doğrultur, fakat aslında bilmediği çok şey vardır. Çünkü eşini öldüren Eron değil Stem’in bizatihi kendisidir. Eşini ölüme götüren kazanın ve devamında yaşanan her şeyin Stem tarafından planlandığını, amacının da insan bedeni elde etmek olduğunu öğrenir. Aralarında bir mücadele başlar böylece. Kontrolü ele almak isteyen Grey ile Stem’in kavgası sonucu Grey tabancasını şakağına dayar ve tetiğe basar.

Grey gözlerini bir hastane odasında açar. Asha yanındadır ve kazadan beri iki gündür uyuduğunu söyler, o da tebessüm ederek eşine sevgi gösterir. Fakat gerçek böyle değildir ne yazık ki… Filmin bir bölümünde sanal alemin gerçekliğe yeğ tutulduğu, çünkü daha az acıyla karşılaşıldığı sözü geçer. Grey’in başına gelen de tam olarak budur. “İnsan zekası her tür teknolojiyi alt eder” klişesi o an yıkılıverir. Grey’in zihni parçalanır ve Stem bedenin kontrolünü tamamıyla ele geçirir. Filmimiz böyle sade ama vurucu bir finalle sona erer.

Upgrade

Filmin geçtiği zaman belirtilmediği halde orta planda bir gelecek diye konumlandırabiliriz. Teknolojik tekillik öngörülerine uyan, yapay zekanın gündelik hayatta müşterek olarak rol aldığı bu gelecekte, insanların da farklı türden bir seçilime uğradığını görüyoruz. İnsanlığın Neanderthal’den Sapiens’e aktarımı nasıl doğalsa bu değişim de aslında o kadar doğal, fakat bahsettiğimiz değişimi teknoloji ile insan bedeninin birleşiminin sağladığını düşünürsek, seçilime bakış da değişmiş oluyor. Değişim, doğal kelimesinin dış etkenler üzerinden incelenmesine dayanıyor, yani doğanın canlılardan münezzeh işlemeyen bir düzeni olduğu ilkesine uygun.

Doğal seçilimin elemine etmeye dayanmasının başlı başına yettiğini de yapay zekanın gelişim seyrinden anlıyoruz, lakin bunu yapay seçilim olarak adlandırıyoruz. Oysaki sürecin kendisi en doğal işleyişe sahip. Stem işte bu noktada potansiyel bir geleceğin anahtarını insana sunmuş oluyor. İnsan ne yaparsa yapsın, gelecekte rolü kalmıyor; çünkü zaman nehri hep akışına katıyor ve yalnızca güçlü olan hayatta kalıyor. Teknoloji çağında ise güçlünün kim olacağını tahmin etmek güç olmuyor…

Yazar: Emre Bozkuş

ben bir şarkıyım/atlas denizlerinden geldim/önümde dalgalar vardı/arkamda dalgalar/dalgalar bitince/ben de biterim

İlginizi Çekebilir

Güldür Güldür’den 10 Bilimkurgusal Skeç

2013 yılında ilk olarak Fox’ta yayımlanan Güldür Güldür, 10. yılını geride bıraktı. Sunuculuğunu Kemal Sunal’ın …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et