Araştırma

bilim ve bilimkurgu

Kurgusal Dünya Yaratma Süreci: Worldbuilding

Worldbuilding, kurgusal dünya yaratma sürecine verilen İngilizce bir isimdir. Türkçesi, “dünya yaratma” gibi kulağa saçma sapan gelen bir karşılığa sahip. O yüzden bu yazıda kendisinden bahsederken hep orijinal ismini kullanacağız. Zaten tüm dünyada kabul görmüş ve ülkede de bu isimle bilinen bir terime kalkıp çeviri aramanın gereği yok. Worldbuilding bir tutkudur. Pul koleksiyonu yapmak, deniz kabuğu biriktirmek gibi değil, bambaşka, …

Devamını gör »

Diğer Hayvanların İskeletlerine Sahip Olsaydık Nasıl Görünürdük?

İnsan evrimi uzun, karmaşık ve halen aydınlatılması gereken detaylara sahip olan, muhteşem bir bilimsel bilmecedir. Bu yolculuğa çıkan bilim insanları, insanların doğadaki kökenlerine yönelik inanılmaz bilgilere erişmişlerdir ve erişmeyi sürdürmektedirler. Ancak insan kas-iskelet sisteminden dikkate değer miktarda farklı yapılara ulaşmak isterseniz, en azından birkaç on milyon yıl öncesine gitmeniz gerekir; çünkü son birkaç milyon yılda yaşamış ortak ataları paylaştığımız kuzenlerimiz …

Devamını gör »
bilimkurgu koranavirus salgin

Bilimkurgu, Koronavirüs Salgınını da Önceden Gördü!

Mark Twain’in de dediği gibi, “Gerçekler kurgudan daha mı garip?” Karantina günlerinde insanlar da benzer sorular soruyor. Peki romanlarda, bugün tüm yaşananlar önceden tahmin edilmiş miydi? Aslında salgın hastalıklar üzerine kurulu kıyamet senaryolarıyla birçok kitapta ve filmde karşılaşılmıştı. Sosyal medyada büyük yankı uyandıran Dean Koontz’un “The Eyes of Darkness” romanı, günümüzden 39 yıl önce yazılmış bir kehanet kitabı olarak görüldü. …

Devamını gör »

Bir Aşırı İzolasyon Örneği: Satürasyon Dalgıçlığı

Koronavirüs yüzünden insanların önemli bir bölümü uzun süreler boyunca sınırlı bir alanda yalnız ya da aileleri ile birlikte kapalı kalmayı ilk defa yaşadı. Aile içi şiddet artarken salgından sonra boşanma furyası patlak verdi. Psikologlar izolasyonun etkilerini azaltma reçeteleri yayımladı. Dar bir ortamda uzun süre kalmak insan psikolojisini baskı altına alıyor. Dar bir ortamda uzun süre kalmayı gerektiren ve pek bilinmeyen …

Devamını gör »

Yitik Bir Siber Ütopya: Sovyet İnternetine Ne Oldu?

Günümüzde bilgisayar teknolojilerini, Pentagon’un desteği sayesinde kapitalizmin yarattığı bir ürün olarak görmek yaygın olsa da, işin aslı 1960’ların Sovyetler Birliğinde (SSCB) bilgisayarları “komünizmin makineleri” olarak gören ve kendilerine ait bir küresel enformasyon ağı vizyonu ortaya koyabilmiş bazı bilim insanları ve mühendisler mevcuttu. İranlı sanatçı Bahar Noorizadeh (Nurizade) (1), “After Scarcity” (Kıtlıktan Sonra) adlı bilimkurgu video projesinde (2) 1950ler-1980lerin Sovyet sibernetikçilerinin …

Devamını gör »

Sezgisel Matematik Zaman Yolculuğunu Yasaklıyor

Genova Üniversitesi’nden Nikolas Gisin adlı bir fizikçi, “zaman” kavramına bakış açımızı değiştirebilecek bir dizi makale yayımladı. Gisin’in çalışmaları, çağdaş Kuantum Mekaniği kuramını, 20. yüzyılın başlarında Hollandalı matematikçi Luitzen Egbertus Jan Brouwer tarafından geliştirilen ve “sezgisel matematik” olarak adlandırılan alternatif bir matematik kuramı ile uzlaştırmaya çalışıyor. İsmine aldanmayın. “Sezgisel Matematik” ifadesi alternatif tıbbın matematik versiyonu gibi gelse de aslında Brouwer’ın kuramı …

Devamını gör »
macdonalization

McDonaldization: Fast Food İdeolojisi

George Ritzer isimli bir sosyolog 1993 senesinde çıkan The McDonaldization of Society kitabı ile literatüre yeni bir kelime kazandırdı. McDonaldizasyon. Bu terime göre, giderek küreselleşen ve tek tipleşen dünya yakında bir “fast-food” restoranını andıracaktır. Tabii bu J.G Ballard’ın gökdelenindeki gibi tek bir bina etrafında dönen yaşamdan ziyade, toplumların giderek kendini kaptırdığı hız, dakiklik, işlevsellik ve standartlaşmanın bir nevi eleştirisi gibidir. …

Devamını gör »

Tuhaf Günler

Son 20 yılda, en önemlisi bugünlerde yaşadığımız COVID-19 salgını olmak üzere, oldukça sarsıcı olaylar yaşadık. Bilgisayarların 2000 yılına geçiş aşamasında büyük sorunlar yaratacağı öngörüsüyle yeni milenyuma kaygılı girmiştik. Beklenen kıyamet milenyumun ilk günlerinde olmasa da 11 Eylül 2001 tarihinde gerçekleşti. İslamcı teröristlerin New York’taki ikiz kulelere ve Pentagon’a saldırmasından sonra, bugünlerde olduğu gibi, dünyanın artık asla aynı olmayacağı söylendi. 2007 …

Devamını gör »

Neom: Suudi Arabistan’ın Robot Kenti ve Arapfütürizmi

Suudi Arabistan, tamamlanması 2025’te öngörülen mega bir fütüristik şehrin inşaatına başlıyor. 500 milyar dolara mal olması planlanan ve “Neom” adı verilen bu tekno-şehirde (1) robot nüfusunun insan nüfusundan fazla olacağı söyleniyor. Buna ek olarak uçan drone arabalar, Jurassic Park’ta olduğu gibi robot dinozorlar, yağmur yağdıran yapay bulutlar, hologram öğretmenler ve aydınlatma için gökyüzünde konumlanacak dev bir yapay Ay ile, Neom …

Devamını gör »

Covid-19’un Tahrip Ettiği Bir Dünya: Paranoyapunk

2010’lu yıllar geride kaldı; akıllı telefonlar, sosyal medyanın başlangıcı ve küreselleşmenin palazlanması ile birlikte. 2020’li yılların ise nasıl geçeceğini tahmin etmek çok zor, ne tür bir hissiyata sahip olacağını, ne tür teknolojilerin ortaya çıkacağını, popüler kültürün alacağı yeni biçimi… 2020’ye şimdiden damgasını vuran pandemi küreselleşmeyi durdurabilir mi? Herkes artık diğerlerinden hastalık kapma endişesi ile sınırlarını kapatmayı göze alabilir mi? Dünya …

Devamını gör »