Eski Yıldız Kümelerinde Dünya Dışı Yaşam Gelişmiş Olabilir

Astronomlar, dünya dışı yaşamı yanlış yerde arıyor olabilir. Bir araştırma, bu arayışın eski ve yoğun küresel yıldız kümelerinde olması gerektiğini belirtiyor. Bilim insanları, her birinin içinde milyonlarca yıldız bulunan küresel yıldız kümelerinde dünya dışı medeniyet arama fikrini bugüne dek önemsememişlerdir. Bilinen binlerce gezegenden sadece bir tanesi bahsedilen yıldız kümelerinde bulunmuştur; birçok astronoma göre ise yoğun biçimde kümelenmiş yıldızlar arasındaki yerçekimsel kuvvetlerden dolayı burada bulunması olası gezegenler çoktan uzay boşluğuna yuvarlanmışlardır.

Cambridge, Massachusetts’teki Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde bir teorik astrofizikçi olan Rosanne Di Stefano’ya göre bütün bu yıldızların birbirine yakınlığı, yaşamın gelişmesine bir avantaj sağlayabilir; birbirine çok yakın kümelenmiş yıldızlar, kısa yolculuk mesafesindeki birçok gezegen sistemi anlamına gelebilir. “Eğer bu galaksilerde gelişmiş uygarlıklar varsa, birbirleriyle iletişimleri çok kolay olurdu, çünkü çok kısa mesafelerden bahsediyoruz.” diye ekledi. Bu çeşit bir örgütlenme ile, bu yıldızlardaki medeniyetler milyarlarca yıl hayatta kalabilir; böylece bugün veya gelecekte onlarla iletişim kurmamız için hala orada duruyor olabilirler.

Di Stefano; Bombay, Hindistan’daki Tata Enstitüsü’nden Alak Ray ile yaptığı bu araştırmayı Kissimmee, Florida’daki 6 Ocak tarihli Amerikan Astonomlar Birliği toplantısında sundu.

Verimli topraklar?

Yıldız kümeleri, ateşböceği sürüsü misali havada sallanan yıldızlardan oluşur. Samanyolu Galaksimiz, yaklaşık 150 yıldız kümesine ev sahipliği yapar; bazı yıldızlar bilinen en yaşlılarıdır ve en az 10 milyar yıllıktır.

1974 yılında bilim insanları, dünya dışı zeki yaşam arayışında (SETI) en popüler mesajını M13 yıldız kümesine Porto Riko’daki Arecibo radyo teleskobu aracılığıyla yolladılar. O günden sonra, SETI arayışları için küresel yıldız kümeleri önemini yitirdi. Yıldız kümelerindeki bilinen tek gezegen eski bir pulsar etrafında dönüyor, yani yaşamın gelişmesi için elverişsiz bir ortam. Başka yıldız kümelerindeki gezegen arayışları ise sonuçsuz kalmıştır.

Ancak; Garching, Almanya’daki Güney Avrupa Gözlemevi’nde bir astronom olan Luca Pasquini’ye göre bu, gezegenlerin var olmadığı anlamına gelmiyor. O ve çalışma arkadaşları, küresel yıldız kümelerindekilerden daha az yoğunlukla kümelenmiş ve milyarlarca yıl daha genç olan yıldızlara sahip açık yıldız kümeleri keşfettiler. Astronomların, küresel yıldız kümelerine bakana kadar açık yıldız kümelerinde gezegen bulmada şüpheci olduklarını ve yine astronomların, eğer aramaya devam ederlerse heyecan verici gelişmeler yaşanabileceğini söylediler.

Olası yaşam bölgeleri

Di Stefano ve Ray, küresel yıldız kümelerinde yaşam gelişebileceğine kanaat getirdikten sonra çalışmalarına başladılar. Eğer bir uygarlık başka bir yıldız sistemine yakınsa “yıldızlararası seyahat çok daha kolay bir hal alabilir”, diye ekledi Di Stefano. Kozmik tehlikelerle veya yok olmayla karşı karşıya kaldıklarında uygarlıklar, teorik olarak yıldız yıldız gezebilir. Küresel yıldız kümelerinin devasa yaşı ve bu seyahat kolaylığı, başka yerlere nazaran yaşamın burada çok daha uzun zamandır varolmuş olabileceğine işaret ediyor. Di Stefano, “Bu uygarlıklar eninde sonunda yok olmuş olabilir” diyor ve ekliyor: “Ama bireylerini ve bilgisini başka yerlere transfer etmede daha yüksek bir şansları olmuştur.” 

Di Stefano ve Ray, çeşitli küresel yıldız kümelerindeki yıldızların arasındaki mesafeyi analiz ederek bir gezegenin oluşabileceği ve milyarlarca yıl hayatta kalmasına olanak sağlayacak kadar stabil koşullara sahip bir “olası yaşam bölgesi” keşfettiler.  Bu bölgeler, yıldız kümesinden yıldız kümesine değişmekle beraber yaklaşık olarak 100 ile 1000 Dünya-Güneş mesafesi boyutundadırlar. Eğer yıldızlar, kümeleri içinde yaklaşık olarak bu mesafede kümelenmişlerse, o zaman bu yıldızların çevresindeki gezegenlerde bulunan uygarlıkların başka yıldız sistemleriyle iletişim kurmaları için çok yol katetmeleri gerekmezdi.

Sıradaki zorlu işe bu farazi gezegenleri bulmak. Di Stefano, gezegen avcılarının çeşitli yıldız  kümelerine bakmasını istiyor; Samanyolu Galaksisi’nin merkezindeki “Terzan 5” gibi…

Ne var ki; her zaman olduğu gibi bilimkurgu yine bilimden çok önde. Isaac Asimov’un klasikleşmiş kısa öyküsü “Nightfall”da, küresel yıldız kümesinde yaşayan böyle bir uygarlık bulunur ancak; altı güneşi birden batınca o ırk, toplu olarak aklını kaçırır.