Türk Bilimkurgusunun Kadın Silahşoru: Özlem Kurdoğlu

90’lı yıllar, Türkiye’de bilimkurgu edebiyatının ciddi anlamda varlık sahası bulabildiği bir dönem olarak tarihe geçti. Atılgan dergisinin yayın hayatına başlaması, içinde Müfit Özdeş‘in de bulunduğu Metis Bilimkurgu Serisi‘nin okurla buluşması gibi gelişmeler, bu sürecin en dikkat çekici örnekleri arasında gösterilebilir. Kuşkusuz dönemin öne çıkan isimlerinden biri de Özlem Kurdoğlu‘ydu. İlk öyküsü Atılgan dergisinde yayımlanan Kurdoğlu, 1996 yılından itibaren aynı dergide Son Cephede Şafak’ın tefrika edilmesiyle beraber adını yavaş yavaş duyurmaya başladı. Onun bu ilk yazınsal adımları, Türk bilimkurgusunun yükselişine de ivme kazandıracaktı.

Verdiği romanlarla “Türkler iyi bilimkurgu yazamaz” şeklindeki önyargıyı kırmayı başaran Özlem Kurdoğlu, sadece edebi eserler kaleme almakla kalmadı, aynı zamanda çevirmenlik ve editörlük çalışmalarıyla da yerli bilimkurgu edebiyatına büyük hizmetlerde bulundu. Tıp bilgisini, fizik ve nöro-psikoloji alanlarındaki geniş araştırmacılığıyla harmanlayan yazarın düşünsel birikimini yazdığı eserlerde de görmek mümkündür. Romanlarının dokusu; kişi ve toplum psikolojisine, insan zihninin etkileşimlerine, zaman yolculuğunun teknik ve sosyo-psikolojik inceliklerine, sürdürülebilir sağkalıma ulaşabilen toplum yapılarına dair örüntülere kadar pek çok çarpıcı motifle bezelidir.

“Bazıları insanlığı tek bir organizma olarak düşünüyor, insanları da bu tek varlığın birer hücresi olarak kabul ediyorlardı. Ancak ne yazık ki bu organizma ciddi biçimde hastaydı. Büyük bir acı çekiyor, kanı kendini zehirliyor ve hücreleri birbirini yok ediyordu. Asla iyileşemeyecekti, çünkü hücreleri sağlıklı bir yapıdan yoksundu, deforme ve hasarlıydılar.” (Acıyı Yoketmek öyküsünden)

1972 yılında Ankara’da doğan Özlem Kurdoğlu, orta öğrenimini İstanbul Özel Dost Lisesi’nde tamamladı ve ilk yazma denemelerine de yine bu dönemde başladı. Üniversite çağına geldiğinde çok sayıdaki ilgi alanları arasında seçim yapmakta zorlandı. Sonunda “matematik puanı yetmediğinden” İstanbul Tıp Fakültesi’ne girmekle yetinmek zorunda kaldı. Mezun olduğunda tıbbi ihtisasa yönelmeksizin, ilk göz ağrısı olan bilgisayara geri döndü. Lise ve üniversite yılları boyunca yazdığı öykü, makale ve oyunları, çeşitli yerel yayın organlarında kendine yer buldu. Ancak Kurdoğlu’nun kariyerini biçimlendiren gelişme, Acıyı Yoketmek adlı öyküsünün Atılgan dergisinin 6. sayısında (Kasım/Aralık, 1996) yayımlanması oldu. Çok boyutlu bir ırkın, insanlığı yok etme planlarını ve akabinde gelişen olayları konu alan bu öykü, Kurdoğlu’nun uzun soluklu yayıncılık macerasının da kapısını aralayacaktı.

Atılgan’da yayımlanan bu ilk öyküsünün ardından, Son Cephede Şafak da tefrika edilmeye başlanmış ve Özlem Kurdoğlu adı giderek daha sık duyulur olmuştu. Öte yandan on parmağında on marifeti olan yazar, bu süreçte yaptığı çevirilerle de bilimkurgu yayımcılığına hizmet etmeyi sürdürdü. Philip K.Dick‘in A Scanner Darkly (Karanlığı Taramak, Altıkırkbeş Yayınevi, 1998), William Gibson‘nın Count Zero (Sıfır Noktası, Sarmal Yayınevi, 1999) ve Isaac Asimov‘un 8 öyküsünden oluşan The Rest of the Robots (Robot Öyküleri Antolojisi, Us Yayınları, 1999) adlı eserleri, Özlem Kurdoğlu çevirileriyle raflardaki yerini aldı. Yine J.R.R. Tolkien‘in ünlü fantastik eseri The Hobbit‘in çizgi roman uyarlamasının da çevirisini Özlem Kurdoğlu gerçekleştirdi (İthaki, 1999). Daha sonra çeviri çalışmalarını Türk dilinden İngiliz diline tercüme ettiği Hi-Sky (OnurAir) havacılık ve Rixos turizm dergileriyle sınırlayan Kurdoğlu, bu arada tek istisnayı X-Men çizgi romanları ve bir Ejderha Mızrağı kitabı olan Kukla Kral (Arkabahçe Yayınları) için tanıdı.

“Yeterince hazırdan tükettik, biraz da üretelim!”

1999 yılında Robot Öyküleri Antolojisi ile başlayan Us Yayınları Bilimkurgu Dizisi, Özlem Kurdoğlu’nun Son Cephede Şafak romanıyla devam etti. Ne yazık ki bu dizi, yedinci kitabına ulaşmışken sona erdi ve planlanmasına rağmen Son Cephede Şafak’ın devam kitabı olan Yüreğin Zafere Çağrısı yayımlanamadı. Ancak Özlem Kurdoğlu, bu diziyle birlikte editörlük kariyerinin de ilk ürünlerini vererek tecrübe kazandı. 2000 yılında hayatını Hakan Alpin ile birleştiren yazar, yazınsal mücadelesine de güç katmış oldu. Zira Hakan Alpin, bilimkurgu camiasının yakından tanıdığı emektar bir isimdi. Çift, boşandıkları 2013 yılına dek birlikte pek çok çalışmaya imza attı. Bu sırada dünya bilimkurgu literatürünü ülkemize tanıtmak için çalışmalarına devam eden Kurdoğlu, ayrıca Türk bilimkurgu ve fantastik edebiyatı tarihini de zenginleştirmek üzere kolları sıvayarak, “Yeterince hazırdan tükettik, biraz da üretelim!” sloganıyla harekete geçti. Çağrıya kulak verenlerin öykülerinden oluşan antoloji, Türk Bilimkurgu Öyküleri (2003) başlığıyla İm Yayınları tarafından yayımlandı.

Bütün bu çalışmaların arasına hekimlik kariyerini ve anneliği de sığdıran Kurdoğlu, çeşitli dergi ve yayınlar için fantastik ve bilimkurgu çizgi romanları hazırlayan Hakan Alpin’e senaryolarıyla katkı sağladı. Birlikte hazırladıkları Geleceğin Taksi Pilotu Acar’ın maceraları çeşitli yayınlarda boy gösterdi. Us Yayınları’ndan sonra editörlük çalışmalarını İm Yayınları bünyesinde sürdüren Kurdoğlu’nun Yüreğin Zafere Çağrısı romanı da, Son Cephede Şafak’ın ikinci baskısıyla birlikte Kurgubil-İm Serisi‘ndeki yerini aldı. Alacaşafağın Rengi (2002) yine aynı seri bünyesinde yayımlandı ve Türk okuyucusunun beğenisine sunuldu. Ancak beşleme olarak plananlan seri, İm Yayınları’nın kısa ömrü nedeniyle bu üç kitapla sınırlı kaldı. Neyse ki serinin dördüncü kitabı olan Karanlık Uykusu (2006), daha sonra Karakutu Yayınları etiketiyle piyasaya sürüldü. Beşlemenin son kitabı Zamanda Kuşatma (2014) ise, bir e-kitap olarak yayınlandı ve böylece seri tamamlanmış oldu.

Son Cephede Şafak, Yüreğin Zafere Çağrısı, Alacaşafağın Rengi, Karanlık Uykusu ve Zamanda Kuşatma romanlarından oluşan bu pentaloji, Türk bilimkurgu edebiyat tarihinin ilk ve en ayrıntılı evren tasarımı olarak tarihe geçti. Ayrıca Özlem Kurdoğlu da, en üretken kadın bilimkurgu yazarlarımızdan biri olarak adını ölümsüzleştirdi. Seriyi oluşturan romanlar, birbirlerinin devamı niteliğinde olmakla beraber, kendi başlarına da bağımsız birer eser hüviyetindeler. Romanların kurgusu, ritmi ve atmosferi, dünyada yüksek beğeni almış bilimkurgu filmlerine benzeyen olay akışlarıyla dikkat çekiyor. Hem karakterler arası insan ilişkileri, hem de birlikte geçirdikleri maceralar akıcı bir tempoda birbirine başarıyla örüntülenmiş.

Öte yandan bilimsel gerçeklere uygunluk ve tutarlılık, romanların akışında kendini açıkça hissettiriyor. Olayların sebep-sonuç ilişkilerindeki mantık örüntüleri ve temel alınan teoriler, gerek öykülemede, gerekse diyaloglarla ustaca sunulmuş. Kuşkusuz eserlerin bu başarısının altında, yazarın bilimsel konulara hakimiyetinin etkisi büyük. Tıp eğitimi çıkışlı yazarın ayrıca fizik, kuantum fiziği, astrofizik ve nöro-psikoloji gibi bilimsel alanlarda yürüttüğü uzun soluklu ve geniş araştırmacılığının birikimi, eserlerin bilimkurgusal zeminini de fazlasıyla güçlendirmiş diyebiliriz. Dünya dışı yaşamdan vahşi kapitalist gelecek öngörülerine, kaygı ve sağduyu çarpışmalarından ayakları yere basan vampir yaratımlarına, kuantum fiziğinden zamanda yolculuğa kadar pek çok çetrefilli konu, Özlem Kurdoğlu’nun akıcı kalemi tarafından ustaca işlenmiş.

2003 yılında Didim‘e yerleşen Kurdoğlu, burada uzunca bir süre hem yazınsal üretimini hem de hekimlik mesleğini sürdürdü. 15 yıl boyunca Genel Pratisyen (Tıp Hekimi) olarak çalışan ve bir çocuk annesi olan yazar, daha sonra Psikolojik Danışmanlık, Kişisel Gelişim ve Yaşam Koçluğu faaliyetlerini geliştirdi. Alacaşafak Beşlemesi‘ni takip eden bir sonraki eserini, kişisel gelişim alanında hem İngilizce ve hem Türkçe olarak yazdı. Kas gücü düşük tarafın şiddetten nasıl sağ kurtulabileceğini konu alan Şiddetten Kurtul isimli bu teknik kitap, yazarın insan zihni ve davranışları üzerindeki araştırma sonuçlarını içeriyor. Ayrıca 22 yıllık uzak doğu sporcusu olan Kurdoğlu, her yönden gelebilecek fiziksel saldırılardan sağ kurtulmanın en temel yollarını da kendi çizimleriyle destekleyerek okura sunmuş. Günümüzde Özlem Kurdoğlu, yıllara dayanan yazarlık ve editörlük deneyimlerini çeşitli platformlarda takipçileriyle paylaşmaya devam ediyor.

Yazarın Eserleri

[tabgroup] [/tabgroup]