Roger Zelazny

Mitolojik Kurgunun Ustası: Roger Zelazny

Roger Zelazny, 13 Mayıs 1937’de Ohio, Amerika Birleşik Devletleri’nde Polonyalı göçmen bir ailenin tek çocuğu olarak dünyaya geldi. Lisede Yaratıcı Yazarlık Kulübü’ne katılarak okul gazetesinin editörlüğünü yaptı. 1955 yılında Western Reserve Üniversitesi’ne başladı ve 1959’da İngilizce bölümünden başarıyla mezun oldu. Yüksek lisansını, Newyork Columbia Üniversitesi’nde tamamladı. 1962 ile 1969 yılları arasında Amerikan Sosyal Güvenlik Ajansı’nda çalıştı. Akşamları tüm boş zamanlarını bilimkurgu yazarak geçirdi. Şairliği ise yazarın çok az bilinen başka bir yönüdür. Başlangıçta kısa hikayeler yazarken, 1965 yılında roman türüne yöneldi. 1 Mayıs 1969’tan sonraysa tam zamanlı yazarlığa adım attı. Bu zaman zarfında, aralarında Joe ve Jack Haldeman, Jack Chalker’ın da bulunduğu Baltimore Bilimkurgu Kurulunda aktif görevler edindi.

Zelazny iki kez evlilik yaptı. İlk olarak Sharon Steberl ile 1964 yılında ve ardından Judith Alene Callahan ile de 1966 yılında evlendi. Judith ile evliliğinden Devin, Trent adında iki oğlu ve Shannon adında bir de kızı oldu. Trent babasının izinden giderek yazarlığa soyundu. Günümüzde cinayet romanları ile tanınmaktadır. Roger Zelazny’nin Conditional Benefit” adlı hikayesi, ilk bölümüyle 1953 yılında Thurban’da yayımlandı. İlk profesyonel yayını ve satışı ise bir fantastik kısa hikaye olan “Mr. Fuller’s Revolt” (1954, Literary Calvalcade) oldu. Profesyonel yazar olarak ilk eseri, 1962 tarihli “Passion Play” di. Birçok meşhur yazar gibi onun hikayeleri de ilk olarak “The Magazine of Fantasy and Science Fiction”da görücüye çıktı. Roger Zelazny aynı zamanda 1960 yılında kurulan “Swordsmen and Socerers Guild of America” ve “Heroic Fantasy” gruplarının da üyesiydi. Bu gruplarda yaptığı çalışmaları, Lin Carter’ın “Flashing Swords” adlı antolojisinde kendine yer buldu. Zelazny, ailesi tarafından katolik olarak yetiştirildi. Bir röportajda kendisini şu şekilde tanımlamıştır:

“Güçlü bir katolik geçmişim olsa da artık kendimi bir katolik olarak görmüyorum. Geçmişimde bazı nedenlerden dolayı bunu onaylamış olabilirim ama gümümüzde hiçbir dini organizasyonun üyesi değilim.”

Roger-Zelazny6

Zelazny’nin hayal gücü, dünyanın geri kalanını öylesine büyülemiştir ki yazdığı bazı romanlar kendisinden çok daha fazla ünlenen yazarların doğmasına yol açmıştır. Hikayelerinde çoğunlukla modern dünyadan ziyade mitolojik karakterlere yer verdiği görülür. Eserlerine modern ile antiğin, sürreal ile gerçeğin arasındaki gerilim belirgin şekilde egemendir. Ayrıca sıklıkla ölümsüzlük ve tanrılaşan insan kavramlarına yoğunlaştığını da söyleyebiliriz. Mitolojik bilimkurguları ile bilinen yazarın, konu bağlamında öne çıkan bazı eserleri şunlardır:

Lord Demon (Çin Mitolojisi), A Rose for Ecclesiastes (Hıristiyan Mitolojisi), Creatures of Light and Darkness (Mısır Mitolojisi), This Immortal (Yunan Mitolojisi), Lord of Light (Hindu Mitolojisi), A Night in the Lonesome (Cthulu Mitosu), Eye of Cat (Navajo Mitolojisi), The Mask of Loki (Viking Mitolojisi), The Dream Master (Viking ve Kabala Mitolojisi).

Bunlara ek olarak, yazarın en önemli eseri sayılan Amber Yıllıkları serisinde de Viking, Japon, İrlanda Mitolojisi ve Arthur Efsanesi elementleri mevcuttur.

Mitoloji temalarının yanında Zelazny’nin kullandığı en belirgin tema ise “babasızlık” temasıdır. Özellikle Amber serisinin ilk romanlarında bunu belirgin şekilde hissederiz. Sadece Amber serisiyle kalmamış, bu temayı aynı zamanda “Roadmarks”, “Doorways in the Sand”, “Changeling”, “Madwand”, “A Dark Traveling” gibi birçok kısa hikayede de kullanmıştır. Aslında yazarın hayat hikayesine bakılacak olursa bu tutumunun nedeni anlaşılabilmektedir. Zira Zelazny’nin babası Joseph, 1962 yılında beklenmedik bir şekilde ölmüş ve oğlunun başarılı bir yazar olduğunu hiçbir zaman görememiştir. Kim bilir, belki de bu olay Zelazny’nin bilinç altını tetikleyip sıklıkla “babasızlık” motifini kullanmasına neden olmuştur.

Zelazny’nin kurgularını etkileyen iki özelliği vardır. Bunlardan biri uzakdoğu dövüş sanatlarındaki uzmanlığı diğeri ise tütün bağımlılığıdır. Zelazny’nin liseden itibaren uzak doğu savunma sporları ile ilgilenmeye başladığı biliniyor. Bunların arasında karate, judo, aikido, tai-chi, taekwondo, hapkido, Hsing I, pakua yer alırken, bazılarında siyah kuşağa kadar yükselmeyi bile başarmıştır. Yarattığı kimi karakterlerin bu alanda uzman olmasına şaşırmamak gerek. Yazar 1980’li yılların sonuna kadar yoğun bir şekilde sigara içmiştir. Zaten eserlerindeki karakterlerinin de sigaraya düşkünlüğü göze çarpar. İşin ilginç yanı, kendisi sigarayı bıraktığında karakterleri de sigara içmeye son vermiştir. Eserlerinde dikkat çeken noktalardan biri de, hiçbirini konuşamamasına rağmen kahramanlarının Fransızca, Almanca, İtalyanca, Latince dillerinde sık sık alıntı yapmasıdır.

Roger-Zelazny4

Zelazny’nin hayal gücü birçok yazarı etkilemiştir. Bunlar arasında Samuel R. Delany ve Neil Gaiman da vardır. Özellikle Gaiman’ın yazı sitilini derinden etkilediği bilinmektedir. Zaten Gaiman da en meşhur eserlerinden biri olan The American God‘s,ı Zelazny’ye adayarak vefa borcunu ödemiştir. Pek çok kişinin yakından tanıdığı, fantastik edebiyat dünyasının ünlü yazarı George R. R. Martin de, yazım dünyası ile tanışmasını Zelazny’ye borçlu olduğunu kendi resmi sitesindeki “The Lord of Light” başlıklı yazısında gururla ve özlemle belirtmiştir.

1998 yılında, birçok önemli yazar tarafından Roger Zelazny anısına kaleme alınan “Lord of the Fantastic: Stories in Honor of Roger Zelazny” adlı bir çalışmaya imza atıldığını da anımsatmakta yarar var. Yazar, kariyeri boyunca kurgu dalında 16 adet ödüle layık görüldü. Bunlar arasında 6 Hugo Ödülü, 3 Nebula Ödülü, 2 Lucos Ödülü, Bir Prix Tour-Apollo Ödülü, İki Seuin Ödülü ve 2 de Balrog Ödülü bulunuyor. Ayrıca Zelazny, 1974’de Washington’da düzenlenen Discon II’nin onur konuğuydu ve 1993’deki Comic-Con’da da Inkpot Ödülünün sahibi oldu. Öte yandan yazarın “A Rose for Ecclesiastes” adlı eseri, Mars görevini 2008 yılında gerçekleştiren Phoenix isimli uzay aracındaki ilk Mars kütüphanesine dahil edilmiştir.

1987 Geleceğin Yazarları paneli (Soldan sağa: Isaac Asimov, Gene Wolfe, Robert Silverberg, Roger Zelazny, Larry Niven)
1987 Geleceğin Yazarları paneli (Soldan sağa: Isaac Asimov, Gene Wolfe, Robert Silverberg, Roger Zelazny, Larry Niven)

Yazarın en iyi bilinen eserlerinin başında Amber serisi vardır. On kitaptan oluşan serinin ilk beş kitabı Prens Corwin’in maceralarını anlatırken, diğer beş eser ise Corwin’in oğlu Merlin’e odaklanmaktadır. Bu serinin tamamı dilimize İthaki Yayınları tarafından “Amber Yıllıkları” adı altında kazandırılmış ve büyük beğeni toplamıştır. Yakalandığı kanser hastalığına yenilerek 1995 yılında aramızdan ayrılan yazarın diğer eserleri ise şunlardır:

  • This Immortal (1966) (Bu Ölümsüz-Metis Yayınları-2000) (Diğer Adıyla …And Call Me Conrad) – Hugo Ödüllü (1966)
  • The Dream Master (1966)
  • Lord of Light (1967) (Işık Tanrısı-İthaki Yayınları-1999 ve 2016) (Nebula Ödülü Adayı-1967, Hugo Ödülü-1968)
  • Creatures of Light and Darkness (1969)
  • Isle of the Dead (1969) Nebula Ödülü Adayı, 1969
  • Damnation Alley (1969)
  • Jack of Shadows (1971) Hugo ve Locus Ödülleri Adaylığı, 1972
  • Today We Choose Faces (1973)
  • To Die in Italbar (1973)
  • Doorways in the Sand (1976) Nebula Ödülü Adaylığı, 1975; Hugo Ödülü Adayı, 1976
  • Bridge of Ashes (1976)
  • My Name is Legion (1976)
  • Is there a demon lover in the house? (1977) 
  • Roadmarks (1979)
  • Changeling (1980) Locus Fantazi Ödül Adayı, 1981
  • Madwand (1981)
  • The Changing Land (1981) Locus Fantazi Ödülü 1982
  • Dilvish, the Damned (1982)
  • Eye of Cat (1982)
  • A Dark Traveling (1987)
  • Wizard World (1989)
  • Here There Be Dragons (1992)
  • Way Up High (1992)
  • A Night in the Lonesome October (1993) Nebula Ödülü Adayı, 1994
  • The Dead Man’s Brother (2009)

Yazar: Hamdi Güzeliş

Makine Mühendisi. Dağların, newage müziğin ve bilimkurgunun uzun yıllardır tutkunu. "Turk Seti Team" üyesi.

İlginizi Çekebilir

george martin kapak

George R. R. Martin Hakkında İlginç Bilgiler

George R. R. Martin, ismini Buz ve Ateşin Şarkısı ile ölümsüzleştirdi. Bu seri ve seriden …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et