Geleceği Gören Yazar: John Brunner

Bilimkurgunun yanı sıra birkaç cilt gerilim, çağdaş roman ve pek çok şiir de kaleme almış bir yazar John Brunner. 1934 İngiltere doğumlu yazar, daha 17 yaşındayken ilk romanı “Galactic Storm”u (Gill Hunt) yayımlatmayı başararak dikkat çekti. Buna rağmen, 1958 yılına kadar tam zamanlı olarak yazarlık yaptığı söylenemez. 1953-1955 yılları arasında İngiliz Hava Kuvvetleri’nde subay olarak hizmet verdi, 12 Temmuz 1958’de ise Marjorie Rosamond Sauer ile evlendi. İngiliz “Yeni Dalga” yazarlarıyla pek geçinemediği için olsa gerek, sık sık Amerikalı sanıldı. Zaten çoğu kişi, geçinilmesi zor biri olduğundan yakınıyordu.

John Brunner, 1980’lerde genel okuyucu kitlesine yönelik eserler de vermeyi denedi, ancak başarılı olamadı. Geliştirdiği paranoyalar sonucu, yayıncı şirketleri kendisine karşı komplo kurmakla suçlamışlığı bile vardı. Yazarın sağlık durumu 1980’li yıllarda bozulmaya başladı ve eşinin ölümüyle daha da kötüleşti. Yeni eşi Li Yi Tan ile 27 Ekim 1991’de evlendi. 25 Ağustos 1995 günü, Glasgow’daki Dünya Bilimkurgu Kongresi’ne katıldığı sırada kalp krizinden hayata gözlerini yumdu.

John Brunner ve Ted Carnell

John Brunner, on yedi yaşından itibaren ABD’deki Ace Books Yayınevi için çeşitli mahlaslarla romanlar ve öyküler yazdı. Bu romanlarda son derece “Amerikalı” bir üslup kullandı ve bilimkurgunun 1950’lerde hâkim olan “uzay operası” tarzına uygun temalar işledi. 1960’larda bu tür “macera” romanları yazmayı bırakarak toplumsal ağırlıklı temalara ve anti-ütopyalara yöneldi. 1968-1972 arasında yazdığı üç roman Stand on ZanzibarThe Jagged Orbit ve The Sheep Look Up, 1960’ların isyancı atmosferine uygun olarak nüfus patlamasının, doğa tahribatının, ırkçılığın ve baskıcı devlet yapılarının birer betimlemesiydi.

Serinin son kitabı olan Şok Dalgası Süvarisi (1974) ise, bu karanlık serinin bir ütopyayla sonlanabileceği konusunda umut ışığı sunuyordu. Daha önce Türkçede yayımlanan Terra’nın Gizli Ajanı (Baskan Kurgu-Bilim Serisi, 1984), yazarın ilk dönemlerine ait bir macera romanıdır. Ayrıca “Arkadaşlar Ne İçindir?” adlı dikkat çekici hikayesi, Son Soru (Ve Yayınları, 1998) öykü derlemesinde kendine yer bulmuştur. İçimizdekileri dışa vurma yolunun iletişimden geçtiğini ve bir arkadaşın ne denli önemli olabileceğini anlatan bu öykü, geleceğin robot ve insan ilişkilerine dair önemli mesajlar da içeriyordu.

Yazarın en dikkat çeken eserlerinden “Şok Dalgası Süvarisi” (The Shockwave Rider), Metis Yayınları’nın 1999’da başlattığı bilimkurgu serisi içinde yayımlandı. Yazarın 1975’te kaleme aldığı kitap, tüm dünyanın tek bir iletişim ağına bağlı olduğu ve her şeyin bu ağ üzerinde bulunduğu ilginç bir geleceği anlatır. Ticaret, eğitim, yönetim; hatta aşk ve din bile bu ağda olup bitmektedir. Tabii bu ağın kontrolünü elinde tutanlar, gerçek iktidarı da elinde tutarlar. Kahramanımız Nick Haflinger, bu düzenin tekerine sokulmuş bir çomak; düzenle uzlaşmayı reddeden bir bilgisayar dahisidir. Düzen sonunda kendisini “yakalamaya” karar verince, Haflinger’in yapabileceği tek bir şey kalır: Durumu tersine çevirip av değil avcı olmak. John Brunner, bu değerli kitabın başına şu teşekkürü de koymayı ihmal etmemiştir:

“Hepimizin ister istemez azledildiği o yabancı ülkenin, yani geleceğin çeşitli yönlerini kurgusal terimlerle tanımlamaya çalışan benim gibi insanlar, tahminlerimizi bir boşlukta yürütmeyiz. Hepimiz çoğunlukla –ve bu örnekte ben özellikle– yarının sınırsız olasılıklarını daha işlevsel bir amaçla araştıranlara çok şey borçluyuzdur… Bu amaçlardan biri de, çocuklarımıza bir gün bizimkinden daha fazla hayal gücü ve öngörüyle dolu bir dünya kalması gibi zayıf fakat güzel bir umut mesela. Şok Dalgası Süvarisi‘nin senaryosu, Alvin Toffler’in tahrik edici çalışması Gelecek Şoku‘ndan esinlenmiştir, dolayısıyla ona teşekkür borçluyum.”

1968 yılında yayımlanan Stand on Zanzibar, nüfus patlamasıyla boğuşan bir Amerika geleceği resmeder. Bu öngörülü yapıtta, ABD eyaletlerinin çeşitli noktalarında terörist saldırılar ve silahlı okul baskınları gerçekleşmektedir. Belirli uyuşturucu maddelerin kullanımı suç olmaktan çıkarılmıştır. John Brunner’ın, yakın geçmişte ABD’de gerçekleştirilen terörist saldırıları tahmin ettiğini söylemek belki abartı gibi gözükebilir, ancak hayal gücünü kullanarak yine de bunları öngörmeyi başardığı ortadadır. Ayrıca romanda, elektrikli arabalar gibi yeni yeni yaygınlaşan icatlara da değinilmiştir. Eser 1969 yılında Hugo Ödülü’ne ve yine aynı yıl BSFA Ödülü’ne (British Science Fiction Awards) layık görüldü. The Jagged Orbit ise, 1970 yılında BSFA Ödülü’nü kazandı.

John Brunner, Amerikan bilimkurgu yayıncılığına ilk adımını Mart 1953’de Astouding’de yayımlanan “Thou Good and Faithful” öyküsüyle attı. Aynı yıl “The Wanton of Argus” ve “The Space-time Juggler” gibi başka eserleri de Amerikan okurlarıyla buluştu. Eserlerini farklı isimlerle sunmayı seven nadir yazarlardan biri olarak K. H. Brunner, Gill Hunt, John Loxmith, Trevor Staines, Ellis Quick, Henry Crosstrees Jr. ve Keith Woodcott gibi pek çok mahlas kullandı.

Yazar: Hamdi Güzeliş

Makine Mühendisi. Dağların, newage müziğin ve bilimkurgunun uzun yıllardır tutkunu. "Turk Seti Team" üyesi.

İlginizi Çekebilir

new wave

Bilimkurguda Yeni Dalga Akımı

Yeni Dalga (New Wave), 1960 ve 1970’lerde bilimkurguya yeni bakış açılarının getirildiği, deneysel metinlerin öne …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et